Η έννοια της ασφάλισης άρχισε να εμφανίζεται σε πολύ αρχικό, βέβαια, στάδιο, από την εποχή που οι άνθρωποι ξεκίνησαν να οργανώνουν τη ζωή τους σε κοινωνίες. Και αυτό, γιατί διαπίστωσαν ότι κανείς από μόνος του δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στους κινδύνους της εποχής και βρήκαν τη λύση στις συλλογικότητες. Έτσι, την ασφάλιση ως έννοια μπορούμε να τη διαπιστώσουμε μέσα από αρχαία κείμενα τα οποία χάνονται γύρω στη 4η π.Χ. χιλιετία.
Κάπως έτσι, θα ξεκινήσουμε ένα ταξίδι στο χρόνο με σημεία-σταθμούς στην ιστορία ενός αρχαίου θεσμού, που βοήθησε και βοηθάει την ανθρωπότητα να βαδίζει με σιγουριά και να εξελίσσεται συνεχώς με ασφάλεια και αισιοδοξία:
– 4830 π.Χ. Κατά την περίοδο της βασιλείας του Χέοπα και ενώ βρίσκονταν σε εξέλιξη το χτίσιμο πυραμίδων, ομάδες εργαζομένων σχημάτισαν ένα είδος ταμείου αλληλοβοήθειας για όποιον τυχόν είχε κάποιο ατύχημα ή έχανε τη ζωή του κατά τη διάρκεια των εργασιών.
– 3000 π.Χ. Στη Βαβυλώνα όταν οι έμποροι ήθελαν να μεταφέρουν τα προϊόντα τους, δε χρησιμοποιούσαν ποτέ μόνο ένα, αλλά πολλά διαφορετικά καραβάνια μοιράζοντας έτσι τον κίνδυνο της κλοπής, ιδέα που παραπέμπει στην αρχή της ασφάλισης.
– 1280 π.Χ. Η «Κρητική» νομοθεσία επιβάλει τους δούλους να πληρώνουν από ένα ποσό (ασφάλιστρο) για τη διαβίωση των ελεύθερων.
– 639 π.Χ. Στην εποχή του Σόλωνα, τα μέλη των “Ερανικών Εταιριών” πλήρωναν μια εισφορά που σκοπό είχε να τακτοποιηθεί ένα μέρος από τα έξοδα κηδείας κάθε μέλους. Ακόμη, μια μορφή ασφάλισης των οικογενειών των πολεμιστών του πολέμου ήταν ο θεσμός που είχε καθιερωθεί να μοιράζονται τα λάφυρα των εχθρών στους οικείους των θυμάτων.
– 400 π.Χ. Εμφανίζονται τα πρώτα “ναυτοδάνεια” ή αλλιώς “θαλάσσιες πιστώσεις” στους πρωτοπόρους στο αντικείμενο Έλληνες. Εδώ, έχουμε ουσιαστικά την ασφάλιση και του εμπορεύματος αλλά και του ίδιου του πλοίου που τα μετέφερε, καθώς το εμπόριο εκτός από υψηλά περιθώρια κέρδους είχε και τεράστιο ρίσκο.
– 324 π.Χ. Ο Αντιμένης ο Ρόδιος, “Υπουργός Οικονομικών” με τη σημερινή έννοια του τεράστιου κράτους του μεγάλου Αλεξάνδρου, συνέστησε την 1η στον κόσμο “κρατική” ασφαλιστική εταιρία η οποία ασφάλιζε τη ζημιά του ιδιοκτήτη του δούλου σε περίπτωση απόδρασής του! Εκείνη την εποχή, αναπτύσσονται τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρίες, όχι φυσικά με τη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα, καθώς το ελληνικό χρήμα αποτελούσε το μοναδικό μέσο συναλλαγής από τη σημερινή Ισπανία έως τη σημερινή Ινδία.
– 449 π.Χ. Έπειτα, στα Ρωμαϊκά χρόνια, η επίδραση των αρχαίων Ελλήνων ήταν εμφανής, ωστόσο η εξέλιξη των πραγμάτων ήταν δεδομένη. Εκείνη την περίοδο έχουμε τους πρώτους πίνακες όπου ο κάθε πολίτης γνωρίζει τη “σύνταξη” που θα πάρει, αναλόγως των εισφορών που θα καταβάλει.
– 529 π.Χ. Στην εποχή του Βυζαντίου, ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός εκσυγχρόνισε το ρωμαϊκό δίκαιο, κωδικοποίησε τη νομοθεσία και αυτό έγινε το θεμέλιο στο οποίο στηρίχθηκε το ευρωπαϊκό δίκαιο του μεσαίωνα. Σημαντικά στοιχεία της ασφάλισης βρίσκονται στο 14ο και 15ο βιβλίο. Από τον 12ο έως τον 14ο αιώνα και με τις παρεμβάσεις της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας να είναι εμφανείς, ο ασφαλιστής μετατρέπεται από “χρηματοδότης” της ασφάλισης σε τρίτο πρόσωπο, στο οποίο καταβάλλονται ασφάλιστρα και αυτός έχει την υποχρέωση να αποζημιώσει σε περίπτωση επέλευσης του κινδύνου, αυτό που ουσιαστικά γίνεται έως και σήμερα στην σύγχρονη μορφή του.
– Από τον 14ο αιώνα και έπειτα έχουμε ραγδαίες εξελίξεις στο θεσμό της ασφάλισης. Στις ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει άνθιση του εμπορίου -κυρίως του θαλάσσιου-, αρχίζουν να συντάσσονται συμβόλαια και δημιουργείται το ασφαλιστική δίκαιο. Πολύ σημαντικός σταθμός -ίσως ο σημαντικότερος- στην ιστορία της ασφάλισης, είναι η ίδρυση των γνωστών Lloyd’s μετά από τη μεγάλη πυρκαγιά του 1666 στο Λονδίνο, που είχε το τραγικό αποτέλεσμα να καταστραφούν ολοσχερώς 13.000 σπίτια. Αυτό φυσικά δημιούργησε την ανάγκη δημιουργίας ασφαλιστικών εταιριών που εν συνεχεία, άρχισαν να ελέγχονται για τα αποθεματικά τους μιας και στις αρχές δεν ήταν εύκολο να υπολογίσουν το κόστος της ζημιάς των κινδύνων που αναλάμβαναν. Έτσι, προχώρησαν σε συνεταιρισμούς, δημιούργησαν αποθεματικά, μπήκαν κάτω από την κρατική εποπτεία και, εξελισσόμενες συνεχώς, έφτασαν στη μορφή που τις γνωρίζουμε σήμερα, με τις περισσότερες από αυτές να αναπτύσσουν τις δραστηριότητές τους σε ολόκληρο τον κόσμο. Στη χώρα μας, μετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό, ιδρύθηκαν οι πρώτες ασφαλιστικές εταιρίες: Συριανή Εταιρία Ελλάς (1828), Αργοναύται (1842), Φοίνοιξ (1857), Η Ελλάς (1862), Εθνική (1891). Η πρώτη αλλοδαπή εταιρία που εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα ήταν η ιταλική “Αδριατική” το 1842.
– Μετά τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο και με τη συσσώρευση του πληθυσμού σε μεγάλα αστικά κέντρα, άρχισε και στη χώρα μας η ταχύτατη ανάπτυξη ασφαλειών περιουσίας αλλά και ζωής. Από το 1978 έγινε υποχρεωτική από τον νόμο η ασφάλιση οχημάτων καθώς οι πωλήσεις αυτοκινήτων σημείωναν άνοδο και τα αυτοκινητιστικά ατυχήματα πολλαπλασιάζονταν.
– Το τρομοκρατικό χτύπημα του 2001 στους δίδυμους πύργους καθώς και οι πρόσφατες πλημμύρες στην Ευρώπη, δημιούργησαν τεράστιες υποχρεώσεις στις ασφαλιστικές εταιρίες. Ωστόσο, αυτές κατάφεραν να ανταποκριθούν και να αποζημιώσουν τους παθόντες άμεσα και αποτελεσματικά, γεγονός που αποδεικνύει ότι η σύγχρονη οργάνωση και η επάρκειά τους μπορεί να αντιμετωπίσει ζημιές μεγάλης οικονομικής έκτασης.
Σήμερα η ασφάλιση έχει εξελιχθεί σε επιστήμη. Ο επαγγελματίας ασφαλιστικός σύμβουλος μπορεί να προσφέρει τις υπηρεσίες που χρειάζονται σε κάθε άνθρωπο ώστε να αποτρέψει οποιαδήποτε οικονομική ζημιά μπορεί να του συμβεί, είτε αυτό αφορά το όχημά του, είτε την οικογένειά του, την περιουσία του ή και την υγεία του.
Δημήτρης Φουρτούνας
Ασφαλιστικός & Χρηματοοικονομικός Σύμβουλος